In gesprek met Frans de Bruin van bureau Quist Wintermans Architekten, die samen met landschapsarchitectenbureau HNS medeverantwoordelijk is voor het ontwerp en landschappelijke inpassing van de A16 Rotterdam.

‘Bij het ontwerpen van een snelweg krijg je als architect allerlei voorwaarden mee. Er zijn natuurlijk technische voorwaarden, maar je krijgt ook een esthetisch programma van eisen mee, daarin staan de eisen die de opdrachtgever stelt aan de vormgeving’, legt Frans uit. ‘Voor de A16 Rotterdam was het van belang dat de weg herkenbaar is als 1 geheel door een herkenbaar abstract patroon dat terugkomt op verschillende elementen.’

Ruit

Met die wens in gedachten gingen Frans en zijn collega’s brainstormen. Welk patroon is geschikt. ‘We zochten iets dat niet al te druk is, maar wel herkenbaar. En het moest op verschillende oppervlakten toegepast kunnen worden. In een studie tastten we verschillende vormen af. Uiteindelijk bleek een ruitpatroon met dieptewerking het meest geschikt. Het eerste proefstuk van dit patroon is nu gemaakt voor het viaduct dat gaat zorgen voor de aansluiting van de A16 Rotterdam op de A13.

Het patroon komt bij alle kunstwerken terug die onderdeel zijn van de A16 Rotterdam. Dat zijn bijvoorbeeld bruggen, viaducten, landhoofden van viaducten en de wanden van de tunneltoeritten. Frans: ‘Het is onderdeel van een vormentaal die ook terugkomt bij de hekwerken en geluidschermen. Op de geluidschermen hebben de ruiten alleen geen diepteprofiel, het is een zeefdruk op glas.’

Schetsen

Na onderzoek en veel schetsen is de ruit dus gekozen als terugkerend element. ‘Dat gaf wat ons betreft het beste resultaat in de zoektocht naar een herkenbaar, abstract patroon. In de ruit herkenden we trouwens de Ruit van Rotterdam, de snelwegen die nu rond de stad liggen. Door de A16 Rotterdam ontstaat er eigenlijk een nieuwe ruit. Dus het is ook erg toepasselijk wat ons betreft.’

Meer dan behang

Het ontwerpen van een snelweg is meer dan alleen het bedenken van het behang, zoals Frans het noemt. ‘We bewaken de integrale vormgeving. Zorgen voor een rustig wegbeeld over de hele linie. De ruit gaat echt het beeld bepalen.’

Frans en zijn collega’s ontwierpen ook de dienstgebouwen van de Rottemerentunnel die straks in het Lage Bergse Bos staan. ‘Daarin hadden we de vrije hand om de tunneltechniek te organiseren in een duurzaam gebouw. Het is belangrijk dat de gebouwen opgaan in de natuurlijke omgeving vandaar de gevel van gebrand hout. Dat hoef je niet te lakken en het biedt ook bescherming tegen insecten’.

Nog niet klaar

Na het ontwerp is de architect zeker niet klaar met het werk. ‘We maken vaak een rondgang over het werk om de vorderingen te bekijken. En de ontwerpen die we gemaakt hebben, moeten natuurlijk ook uitgevoerd kunnen worden. Ik heb er alle vertrouwen in dat dat gaat lukken, technisch is alles haalbaar. Maar je kan altijd tegen onverwachte zaken aanlopen waarbij we opnieuw betrokken worden. Dan denken we mee met de aannemer voor een passende oplossing tijdens de uitvoering.’